صدا به صورت امواج مکانيکي مي تواند بر کل بدن از جمله دستگاه شنوائي تأثير سوء داشته باشد. البته اين تأثير از نظر اپيدميولوژيک زماني مي تواند اهميت داشته باشد که سبب اختلال فيزيولوژيک در بدن نمايد. در محيط هاي کاري نيز صدا از اين ديدگاه مورد توجه قرار مي گيرد. اثرات صدا بر انسان از چند جنبه مورد توجه مي باشد :
۱-صدمه به دستگاه شنوائي
٢ـ تداخل با مکالمه : مکالمه در محيط هاي کاري به عنوان يکي از راه هاي ارتباط مي باشد که در صورت وجود صداي زمينه مخصوصاً در فرکانسهاي حدود مکالمه ( ٤٠٠٠ ـ ١٠٠۰ هرتز ) مي تواند ارتباط بين افراد را از طريق
کلامي مختل سازد و باعث بروز اشتباه و نيز حوادث گردد.
۳-اثر روي اندام بينايي : درمواجهه با صدا ،کنترل تطابق وتعقيب اشياء بهم مي خورد وعکس العمل به نورکم مي شود.
۴-اثر بر سيستم تعادلي :گيجي، تهوع، اختلال در راه رفتن.
۵-ناراحتي اجتماعي :مانند اثر بر خواب و روابط اجتماعي و خانوادگي خصوصاً هنگامي که افت شنوائي به ناحيه مکالمه سرايت نموده باشد. افرادي که دچار افت دائم شنوائي شوند ميل دارند اين عارضه مخفي بماند، لذا در
مناسبات اجتماعي کمتر شرکت مي کنند.
۶-اثرات عصبي : اثربر دستگاه گوارش شامل اختلالات و حتي دردهاي شکمي و ترشح زياد اسيد معده و تشديد بيماريهاي مرتبط.
افت موقت شنوائي :
تغيير موقت آستانه شنوايي يا افت موقت شنوايي زماني اتفاق مي افتد که فرد بطور اتفاقي يا بصورت غيرشغلي با امواج صوتي بالاتر از ٦٥ دسي بل مواجهه داشته باشد. اين تغيير به صورت افزايش آستانه شنوايي مي تواند از چند
دسي بل تا ده ها دسي بل باشد. در اين عارضه شخص احساس سنگيني و گرفتگي در گوش دارد. ويژگي اين آسيب اين است که موقت بوده و پس از قطع مواجهه با صدا، عمدتاً در مدت چند ساعت بهبود پيدا مي کند .
اصوات با فرکانس پائين اثر کمتري در ايجاد TTS داشته و محدوده فرکانس ۲ تا ۶ کيلو هرتز بيشترين اثر را دارند. حداقل تراز فشاري که مي تواند باعث TTS گردد، ٦٥ دسي بل است. عارضه TTS بسته به تراز فشار صوت و
مدت مواجهه مي تواند از چند ساعت تا چند هفته طول به کشد. افت دائم شنوائي :در صورتيکه مواجهه با صدا تکرار گردد و به صورت دائمي درآيد افت موقت به افت دائم تبديل مي شود. اين افت نه در اثر خستگي دستگاه شنوايي بلکه در اثر تخريب سلول هاي مژکدار اندام کرتي صورت مي گيرد و اغلب بهبودي به دنبال ندارد. افرادي که دچار PTS هستند ممکن است بطور همزمان دچار TTS نيز باشند. براي مشخص کردن مقدار واقعي PTS کارگر را صبح روز بعد از کار جهت شنوائي سنجي هدايت مي نمايند.
افت دائم شنوايي در اثر صدا عمدتاً از فرکانس ۴ کيلو هرتز شروع مي گردد و ميزان آن بسته به عوامل مختلف فردي و محيطي، متفاوت مي باشد. خصوصيات فردي مهم شامل سن، سابقه کار، نژاد، تغذيه و بيماري ها مي
باشد. مسموميت به اکسيدکربن، جيوه، فسفر، سرب و برخي داروها نظير استرپتومايسين، ساليسيلات، جنتامايسين نيز مي تواند با ايجاد کم شنوايي اثر صدا را بر دستگاه شنوايي تشديد نمايد .
ضربه به سر، عفونت ها و برخي بيماري هاي غير شغلي نيز مي تواند دليل افت شنوايي باشد. عوامل محيطي موثر بر افت شنوايي شامل : نوع صدا، تراز فشار صوت و مدت زمان مواجهه روزانه فرد مي باشد. مقدار PTS توسط
اديوگرام صنعتي معلوم مي گردد که در آن ميزان افت و درصد معلوليت دستگاه شنوايي تعيين مي گردد.
شنوايي سنج (Audiometer )
دستگاهي است که مي تواند صداهاي خالص مورد دلخواه آزمايش کننده را توليد کند. صداهاي خالص توسط گوشي هاي بسيار حساس با کيفيت عالي از طريق مجراي گوش خارجي و مياني به ساز و کار ادراکي منتقل مي
گردد. ( انتقال هوايي )
وسيله ديگري روي شنوايي سنج نصب شده که ارتعاش هاي صدا را مستقيماً از طريق جمجمه سر به گوش داخلي هدايت مي کند. ( انتقال استخواني )
١ـ صفحه تنظيم بسامد
شنوايي سنج در کل داراي سه قسمت اصلي مي باشد : ٢ـ صفحه کنترل و تنظيم شدت
٣ـ دکمه قطع و وصل
پس از اندازه گيري، شنوايي فرد روي شنوايي نگار رسم و ثبت مي شود. در ثبت نتايج از علائم بين المللي زير بايد کمک گرفته شود :
١ـ گوش راست انتقال هوايي (رنگ قرمز)
٢ـ گوش چپ انتقال هوايي (رنگ آبي ) X
٣ـ گوش راست انتقال استخواني (رنگ قرمز) >
٤ـ گوش چپ انتقال استخواني (رنگ آبي) <
استاندارد صدا در اطاقک اديومتري:
طبق استاندارد OSHA براي اطاقک اديومتري ماکزيمم تراز فشار صوتي که درفرکانس هاي مختلف مي تواند وجود داشته باشد تعريف شده است و ما بايد جايي را که براي اين کار انتخاب مي کنيم مناسب باشد. در کارخانجاتي که اطاقک اديومتري ندارند روش کار به اين گونه است که چند مکان را که داراي صداي پائيني است را آناليز صدا مي کنيم وبا استاندارد مي سنجيم و هر کدام که اختلاف بيشتري با نمودار استاندارد داشت را براي اديومتري انتخاب مي کنيم
دسگاه