اهمیت و ضرورت استفاده از دستگاه MRI

اهمیت دستگاه MRI

MRI روشی است که می‌توان با کمک گرفتن از آن تصاویر بسیار دقیق و واضحی از اندامهای درون بدن بدست آورد. MRI مخفف کلمه لاتین Magnetic Resonance Imaging به معنی تصویر برداری با تشدید مغناطیسی است .
MRI روشی است که در حدود 50 سال از عمر آن می‌گذرد. ولی در این مدت پیشرفت‌های بسیاری کرده و جوایز نوبل متعددی به این موضوع تعلق گرفته‌است. برای مثال جایزه نوبل پزشکی سال 2003 به پاول لاتربر و پیتر منسفیلد به خاطر کار بر روی MRI تعلق گرفت. پاول لاتربر نشان داد که به کار بردن گرادیان در میدان مغناطیسی ایجاد تصویرهای دو بعدی را ممکن می‌سازد. وی در سال 1973 توضیح داد که چگونه با اضافه کردن گرادیان مغناطیسی به آهنربای مرکزی امکان آشکارسازی مقطع عرضی لوله‌ای که در آن آب معمولی وجود دارد و با آب سنگین احاطه شده‌است، ممکن می‌شود. هیچ روش تصویر برداری نمی‌تواند بین آب سنگین و آب معمولی فرق قائل شود.

پیتر منسفیلد گرادیان را در میدان مغناطیسی مورد استفاده قرار داد تا بتواند به طور دقیق تفاوتهای تشدید را نشان دهد. این قدم اصلی برای ایجاد یک روش کاربردی تصویرسازی بود. همچنین وی نشان داد که چگونه با تغییر سریع گرادیان می‌توان به سرعت تصویر بدست آورد، که به این روش Echo-Planer scaning می‌گویند. این روش در دهه اخیر در کاربردهای بالینی مفید بوده ‌است. تعدد در جوایز نوبل مربوط به MRI اهمیت این موضوع را به خوبی نشان می‌دهد. این روش، تصاویری با دقت بالا از اندامهای بدن فراهم می‌کند و امروزه به میزان زیادی در دنیا کاربرد دارد و می‌تواندجایگزین روشهای قبلی شود. زیرا با توجه به دانش امروزه ما هیچ عارضه جانبی ندارد.

بطور عمده بدن انسان از آب و چربی تشکیل شده‌است. آب 3/2 وزن بدن را شامل می‌شود و دارای دو اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن در هر مولکول است.
مولکولهای چربی نیز به مقدار زیادی هیدروژن دارند. به طور کلی مقدار اتم هیدروژن بدن تقریبا 63 درصد است. و این اتم که مقدارش بیشتر از دیگر عناصر است، دارای سیگنال MRI است. از آنجایی که بین محتوای آب اندامها و بافتها تفاوت وجود دارد، و همچنین در خیلی از بیماریها روند آسیب رسانی منجر به تغییر در محتوای آب می‌شود، این روش تصویر برداری بطور وسیع در پزشکی بکار برده می‌شود.

دستگاه MRI لوله‌‌ای است که بوسیله آهنربای دایره‌ای شکل دواری احاطه شده است. این آهنربا میدان مغناطیسی ایجاد می‌کند. در اینجا موج رادیویی با طول موجهای متفاوت سطح نمونه را جاروب می‌کنند. انتهای نمونه با جذب انرژی از موج رادیویی هم فرکانس با چرخش آنها، به حالت انرژی بالاتری می‌روند و در راستای میدان مغناطیسی خارجی قرار می‌گیرند.

با قطع میدان این هسته ها به حالت اولیه خود برمی گردند. در این هنگام است که از ماده امواج الکترومغناطیسی با بسامد رادیویی تابش می‌شود که توسط سیم پیچی که به آن کویل می‌گویند، دریافت انجام می‌شود. این سیم امواج دریافتی را به جریان الکتریکی تبدیل می‌کند. سپس این جریانها تقویت می‌شوند و به عنوان سیگنالهای MRI به رایانه داده می‌شود. رایانه با استفاده از سیستم تبدیلی به نام تبدیل فوریه این داده ها را به تصویر تبدیل می‌کنند. این تصویر بسیار دقیق است و تغییرات بسیار کوچک را نیز می‌تواند نشان دهد.

نحوه تصویربرداری دستگاه MRI

فردی که قرار است با این روش مورد تصویربرداری قرار گیرد نباید هیچ شی فلزی مانند ساعت، انگشتر، مفصل مصنوعی و .... داشته باشد. و یا شی فلزی در نزدیکی دستگاه MRI قرار گیرد، زیرا میدان مغناطیسی روی این مواد فرومغناطیسی اثر گذاشته و نه تنها باعث تداخل در امر تصویربرداری می‌شود،
بلکه می‌تواند به خود فرد نیز آسیب برساند به همین دلیل است که دستگاه MRI را در اتاق‌های ویژه‌ای قرار می‌دهند. این اتاقها نسبت به امواج الکترومغناطیسی نفوذناپذبرند. در نتیجه امکان ورود یا خروج برای این امواج وجود ندارد. به علاوه لباس مخصوصی را تن بیمار می‌کنند که هیچ قسمت فلزی نداشته باشد.
آخرين و پيشرفته ترين دستگاه MRI در دنيا، دستگاه 1.5تسلا است که خوشبختانه بطور محدود به کشور نيز وارد شده است. اين دستگاه دقت، قدرت و سرعت بسيار بالايي دارد.
ام.آر.اي ۰‎/۳ تسلا (باز) نيز از دقت بالايي برخوردار است و با استفاده از آن مي توانيم بيماراني را که باردارند يا جثه بزرگي دارند وامکان تست آنان با ديگر دستگاههاي MRI وجودندارد تست کنيم. همچنين با استفاده از اين دستگاهها، امکان تست بيماراني که فلز در بدنشان است فراهم مي آيد.»

در حین عمل تصویربرداری فرد باید آرام باشد. به این منظور می‌توان یک آرام بخش ملایم به وی داد. سپس او را روی تخت خوابانده و از وی می‌خواهند که به طور عادی نفس بکشد. بعد از اینکه فرد در دستگاه قرار گرفت، محل مورد تصویربرداری را با نور مشخص می‌کنند و اسکن کردن شروع می‌شود. در فواصل زمانی که اسکن کردن قطع می‌شود وی می‌تواند قدری حرکت کند، ولی نه آنقدر که از محل مورد نظر جابجا شود. شخص در طول اسکن می‌تواند از طریق دکمه‌ای که در اختیار او قرار داده‌اند به مسئولین اطلاع ‌دهد، و اسکن کردن متوقف ‌شود. بعد از اتمام کار اطلاعات تصویری به رایانه‌ای داده می‌شود و رایانه با بررسی اطلاعات، تصویری ایجاد می‌کند که روی فیلم منعکس می‌شود.

موارد کاربرد

امروزه M.R.I در تشخيص بسياري از بيماريها و ضايعات اعضاء مختلف بدن به کار مي رود .
از این روش می‌توان برای تشخیص، درمان و دنبال کردن مسیر بیماری استفاده نمود. مثلا تمام ناهنجاریهای مغز و نخاع به وسیله MRI نشان داده می‌شود.
با این روش می‌توان تشخیص داد که درد کمر به علت درد عضله است و یا به علت فشار روی عصب است. همچنین در درمان و تشخیص و روند توسعه سرطان از این روش استفاده می‌شود. موارد کاربرد MRI بسیار زیاد است که در این جا فقط چند نمونه ذکر می‌شود:

MRI-1 مغز: M.R.I در بررسي مغز و نخاع و چشم، گوش و بسياري از ديگر اعضاء موجود در ناحيه سر و گردن به کار مي رود. بايد يادآور گرديد که نخستين بار از اين روش در برررسي مغز و نخاع استفاده شد و M.R.I به ميزان زيادي به ياري متخصصين و جراحان مغز و اعصاب آمد. از اين روش در تشخيص پارگي و جابجايي ديسک هاي بين مهره هاي ستون فقرات، صدمات و تومورهاي نخاع، تومورهاي مغز، خونريزي ها و به خصوص سکته هاي مغزي استفاده مي شود. در برخي موارد خاص که تشخيص آن برعهده پزشک معالج شماست، ممکن است نياز به استفاده از ماده گادولينيوم جهت تصويربرداري در روش M.R.I باشد .
در اين نوع تصويربرداري، تصاوير کاملا تفکيک‌شده‌‌‌‌اي از بخش‌‌‌‌هاي مختلف مغز گرفته مي‌‌‌‌شود. وضعيت بيماران مبتلا به سردرد حمله‌‌‌‌اي و ناگهاني؛ ضعف و دوبيني، با MRI مغز قابل بررسي است. MRI مغز براي تکميل تصويربرداري به وسيله سي‌‌‌‌تي‌اسکن و در مواردي نامشخص بودن تصاوير دريافتي به وسيله سي‌‌‌‌تي‌اسکن نيز استفاده مي‌‌‌‌شود.

2- MRI ستون مهره‌‌‌‌ها: معمولا براي بررسي بيرون‌زدگي يا تورم غيرعادي ديسک،‌ تنگ شدن و ناراحتي کانال مياني ستون مهره‌‌‌‌ها کاربرد دارد. علاوه بر اين، اين نوع تصويربرداري بهترين شيوه براي بررسي وضعيت آسيب‌‌‌‌ها و مشکلات عودکننده (بازگشت‌کننده) ستون مهره‌‌‌‌ها در بيماراني است که مورد عمل جراحي ستون مهره‌ها قرار گرفته‌‌‌‌اند.

MRI-3 استخوان و مفصل‌‌‌‌ها: در اين نوع تصويربرداري، وضعيت تمام استخوان‌‌‌‌ها و مفصل‌ها، حتي بافت‌‌‌‌هاي نرم به ويژه بخش‌‌‌‌هاي متصل به آن‌‌‌‌ها قابل‌بررسي است. وضعيت تاندون‌ها، رباط‌‌‌‌ ها، عضلات، غضروف‌‌‌‌ها و آسيب‌هاي احتمالي استخوان‌‌‌‌ها نيز با اين تصويربرداري مورد بررسي قرار گيرد.

MRI-4 حفره شکم: معمولا زماني که استفاده از سي‌‌‌‌تي‌اسکن و اولتراسون پاسخ‌گوي نياز پزشک براي تشخيص بيماري نباشد، از MRI حفره شکم براي بررسي دقيق وضعيت اندام‌‌‌‌هاي دروني حفره‌شکم استفاده مي‌‌‌‌کنند. شاخص‌‌‌‌ترين کاربرد MRI حفره شکم، بررسي وضعيت کبد، غدد فوق کليه و پانکراس است.

MRI- 5ويژه دستگاه گردش خون:MRA، MRI ويژه دستگاه گردش خون و بررسي وضعيت قلب و رگ‌‌‌‌هاست. رگ‌‌‌‌هاي مرتبط با گردن (کاروتيد) و مغز نيز با اين نوع MRI بررسي مي‌‌‌‌شوند. براي بررسي وضعيت رگ‌‌‌‌هاي محوطه شکم، به ويژه رگ‌‌‌‌هاي مرتبط به کليه‌‌‌‌ها نيز از MRA استفاده مي‌‌‌‌کنند. سام.آر.آي تصويربرداري به شيوه تشديد مغناطيسي با MRI، شيوه ديگري براي تصويربرداري از اندام‌‌‌‌ها و بافت‌‌‌‌هاي دروني بدن با کمک امواج مغناطيسي و امواج راديويي است.

اهمیت و ضرورت استفاده از دستگاه MRI

اهمیت و ضرورت استفاده از دستگاه MRI

اهمیت و ضرورت استفاده از دستگاه MRI

اهمیت و ضرورت استفاده از دستگاه MRI